Görseller, tarih ders kitaplarının en önemli unsurları arasındadır. Tarih öğretimindeki yeni yaklaşımlar ve toplumsal cinsiyet çalışmaları çerçevesinde tarih ders kitabındaki görsellerin, kadınları temsil etmesi ve tarihsel rollerine ışık tutması beklenmektedir. Nitel bir yaklaşım ve doküman analizi yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında kullanılan 10. sınıf tarih ders kitabında yer alan kadın görselleri incelenmiştir. Ders kitabını analiz etmek için içerik ve göstergebilimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre, 10. sınıf tarih ders kitabında toplam 210 görsel yer almaktadır ve kadın görsellerinin oranı erkek görsellerine kıyasla oldukça düşüktür. Görsellerin yüzde 61,90'ı erkeklerle ilgilidir. Kadın görselleri ise ders kitabında yüzde 16,4'lük bir orana sahiptir. Ancak görsellerin çoğunda kadın figürleri tanınmamakta ve doğrudan kadın deneyimlerine ilişkin bilgi vermemektedir. Kadın görsellerinin sadece 2'sinde tek bir kadın figürü yer almaktadır ve bu iki görselin konu metinleriyle güçlü bir ilişkisi vardır. Diğer kadın görselleri çoğunlukla ders kitabını süslemektedir. Görseller aracılığıyla ezilen, göçebe, asker, savaşçı, sosyal birey, kraliçe, tiran, Müslüman, gayrimüslim, kültür taşıyıcısı, mahalleli ve vatansever kadın imgelerine ulaşmak mümkündür. Ancak öğrencilerin görsellerdeki kadın imgelerini fark etmeleri ve kadınlarla ilgili bilgi edinmeleri hiç kolay değildir. Araştırmanın bulguları, 10. sınıf tarih ders kitaplarındaki görsellerin kadın tarihi ve deneyimlerine yer verme kaygısıyla kullanılmadığını ortaya koymaktadır. Görseller ders kitaplarını süslemenin dışında tarihsel düşünme becerilerini geliştirecek şekilde kullanılmalıdır. Öğrencilerin görseller aracılığıyla kadın tarihine ilişkin bilgiye ulaşmaları ve bilgiyi kendilerinin yapılandırmaları sağlanmalıdır. Kadın tarihinin tarih ders kitaplarına entegrasyonu ve kadın görsellerinin işlevsel kullanımı konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kadın tarihi, toplumsal cinsiyet, ders kitabı, tarih ders kitabı, kadın görselleri