Abstract


ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDAKİ METİNLERİN ÇOCUĞA GÖRELİK İLKESİ BAĞLAMINDA ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÖRÜŞLERİ İLE İNCELENMESİ: BİR DURUM ÇALIŞMASI

Ders kitapları, okul türü öğrenmede temel kaynak olarak kullanılmaktadır. Türkçe derslerinde kullanılan ders kitapları da öğrencilerin yazınsal ve öğretici metinlerle karşılaştığı en temel araçlardır. Türkçe derslerinin amacına ulaşması, bilgi edindirmenin yanı sıra dört temel dil becerisini kazandırma ve sanatsal ürünlerle yaratıcı bir ortam oluşturularak gerçekleştirilmesine bağlıdır. Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin niteliği, öğrencilerin okuma kültürü edinme sürecinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda çalışmada, Millî Eğitim Bakanlığınca (MEB) hazırlanan Ortaokul (5-8.sınıf) Türkçe Ders Kitaplarındaki metinler, “çocuğa görelik” açısından uygun olup olmadığını belirlemek temel amaçtır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.  12 haftalık bir ders sürecinde durum çalışması deseni ile yürütülmüştür. Çalışmanın evrenini Türkiye’deki Eğitim Fakülteleri ve Ortaokul Türkçe Ders Kitapları, çalışma grubunu ise ölçüt örnekleme ile seçilen bir devlet üniversitesindeki ortaokul Türkçe ders kitaplarının incelendiği seçmeli bir dersin 24 öğretmen adayı ve MEB Yayınları Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki rastgele seçilen yazınsal özellikler taşıyan 24 metin oluşturmaktadır. Çalışma, 2018-2019 eğitim-öğretim yılı bahar dönemindeki bir derste, 12 hafta süresince Türkçe öğretmen adaylarıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri, dokuman incelemesi ve yarı yapılandırılmış görüşme formu ile öğretmen adaylarından (ilk ve son hafta) ve her öğretmen adayının Türkçe ders kitaplarındaki metinleri incelemesi ile toplanmıştır. Veri toplama araçları, iki alan uzmanı tarafından düzenlenerek son şekli verilmiştir ve veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Türkçe derslerinin etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi, ders kitaplarındaki metinlerin nitelikli olmasına doğrudan bağlıdır. Çalışmanın öğrencilerin okuma kültürü edinmelerinde temel araç olan Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin, öğretmen adayları ve alan uzmanı tarafından incelenmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Çalışma sonucunda öğretmen adaylarında, Türkçe ders kitaplarındaki metinler hakkında yorum yapabilme bir bakıma bakış açısı oluşması bakımından olumlu gelişmeler gerçekleştiği belirlenirken, incelenen metinlerdeki iletilerin ve resimlerin çocuğa görelik ilkesini taşımadığı belirlenmiştir. Çalışmayla ilgili olarak kitaplardaki metinler ve öğretmen adayları bakımından çeşitli önerilere yer verilmiştir.



Keywords

Türkçe ders kitapları, metinler, çocuğa görelik, çocuk edebiyatı.





References