Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin yapay zekâya yönelik görüşlerini Sosyal Bilgiler dersi bağlamında incelemektir. Yapay zekâ teknolojilerinin eğitim ortamlarında giderek artan görünürlüğü, öğrencilerin bu kavrama dair algılarını ve değerlendirmelerini anlamayı önemli kılmaktadır. Bu noktada öğrencilerin yalnızca temel tanımları değil, aynı zamanda kullanım alanlarına ve değer boyutlarına ilişkin algılarının da sistematik biçimde ortaya konulması hedeflenmiştir. Çalışmada, öğrencilerin yapay zekâyı nasıl tanımladıkları, hangi alanlarda kullanımını benimsedikleri ve etik-toplumsal boyutlara dair farkındalık düzeyleri araştırılmıştır. Nitel araştırma desenlerinden temel nitel araştırma yaklaşımının benimsendiği çalışmada, veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmış ve öğrencilerin kendi deneyimlerini ayrıntılı olarak ifade etmelerine olanak sağlanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiş, ortaya çıkan bulgular tematik başlıklar altında yorumlanmıştır. Katılımcılar, kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemiyle belirlenen 5., 6. ve 7. sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Farklı sınıf düzeylerinden seçilen öğrencilerin görüşleri, yaş gruplarına bağlı algı farklılıklarının incelenmesine imkân vermiştir. Araştırma sonuçlarına göre, öğrenciler yapay zekâyı büyük ölçüde bireysel teknoloji deneyimleri aracılığıyla tanımakta; kavramı sesli asistanlar, öneri sistemleri ve robotik cihazlar gibi araçlar üzerinden değerlendirmektedir. Ayrıca sosyal medya uygulamaları, çevrimiçi oyunlar ve dijital öğrenme platformları da yapay zekâyı anlamlandırmada başvurulan örnekler arasında yer almıştır. Yapay zekânın karar verme ve düşünme süreçlerine ilişkin öğrenci görüşleri hem teknik hem bilişsel düzlemde çeşitlilik göstermekte; etik ve toplumsal boyutlara yönelik sorgulayıcı tutumlar dikkat çekmektedir. Öğrenciler, yapay zekânın eğitim, sağlık ve ulaşım gibi alanlarda insanlara yardımcı olabileceğini belirtmiş; gelecekteki icatlarda bu teknolojinin yaratıcı, yenilikçi ve toplumsal yönleriyle yer alabileceğini ifade etmişlerdir. Bu sonuçlar, öğrencilerin yapay zekâya dair çok boyutlu, sorgulayıcı ve değer temelli bir farkındalık geliştirmekte olduklarını göstermektedir.

Yapay zekâ, sosyal bilgiler eğitimi, orta okul, öğrenci görüşleri