Abstract


ERGENLİK DÖNEMİNDE OTOMATİK DÜŞÜNCELER İLE DEPRESYON, ANKSİYETE, STRES ARASINDAKİ İLİŞKİDE DUYGU DÜZENLEMENİN ARACI ROLÜNÜN İNCELENMESİ

Mevcut araştırmanın amacı, ergen bireylerin otomatik düşünceleri kullanma sıklıkları ile sahip oldukları depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasındaki ilişkide duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolüne sahip olup olmadığını belirlemektir. Bununla birlikte, araştırmanın bir diğer amacı depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin cinsiyet ve devam edilen okul türü gibi sosyo-demografik özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, Diyarbakır il merkezinde bulunan ve çeşitli okullarda öğrenimlerine devam eden 395 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri “Kişisel Bilgi Formu”, ‘’Otomatik Düşünceler Ölçeği’’, ‘’Ergenler İçin Duygu Düzenleme Ölçeği’’, ‘’Depresyon, Anksiyete, Stres Ölçeği’’ ile toplanmıştır. Cinsiyet ve okul türü değişkenlerinin depresyon, anksiyete, stres düzeyi ile ilişkisi t testi kullanılarak elde edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için Pearson korelasyon katsayısı ve uygulanan modelin aracılık etkisinin incelenmesi amacıyla regresyon temelli bootstrapping yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin cinsiyet ile okul türü değişkenine göre istatistiksel açıdan anlamlı şekilde farklılaştığı belirlenmiştir. İlgili farklılık incelendiğinde, kız öğrencilerin depresyon, anksiyete ve stres puanlarının erkek öğrencilere göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Araştırma kapsamında elde edilen bir diğer sonuca göre, devlet okuluna devam eden öğrencilerin depresyon ve anksiyete puanları, özel okula devam eden öğrencilere göre daha yüksek olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, içsel işlevsel olmayan duygu düzenleme stratejilerinin, otomatik düşünceler ile depresyon ve anksiyete arasındaki ilişkiye aracılık ettiği belirlenmiştir. Otomatik düşünceler ile stres arasındaki ilişkiye ise içsel işlevsel olmayan ve dışsal işlevsel olmayan duygu düzenleme stratejilerinin aracılık ettiği saptanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, ilgili alanyazın bağlamında ele alınarak tartışılmış ve alanda çalışan uzmanlara yönelik önerilerde bulunulmuştur.



Keywords

Ergenlik dönemi, duygu düzenleme, otomatik düşünceler, depresyon, anksiyete, stres.





References