MIDDLE SCHOOL STUDENTS AND DIGITAL CITIZENSHIP: IS TECHNOLOGY IMPORTANT FOR DIGITAL CITIZENS IN TURKEY?

MIDDLE SCHOOL STUDENTS AND DIGITAL CITIZENSHIP: IS TECHNOLOGY IMPORTANT FOR DIGITAL CITIZENS IN TURKEY?

 
Author : Erdi Erdogan  , Deniz TONGA  
Type :
Printing Year : 2020
Number : 11
Page : 194-227
DOI Number: :
Cite : Erdi Erdogan , Deniz TONGA, (2020). MIDDLE SCHOOL STUDENTS AND DIGITAL CITIZENSHIP: IS TECHNOLOGY IMPORTANT FOR DIGITAL CITIZENS IN TURKEY?. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 11, p. 194-227. Doi: 10.35826/ijetsar.41.
    


Summary

Along with the changes and developments that took place in technology, new fields of study emerged within the scope of citizenship education. One of these is digital citizenship. In this context, it is important to reveal students' attitudes towards technology and digital citizenship. The purpose of this research is to examine the digital citizenship attitudes of middle school students in terms of various variables and to ascertain whether the attitude towards technology is a significant predictor of digital citizenship. In the research, it was benefited from quantitative research approach and relational survey design was used. The 450 middle school students attended the study in a city where located in the middle of Central Anatolia Region in Turkey. The random sampling method was used in the selection of the research sample. The research data were obtained by means of "Digital Citizenship Attitude" and "Pupils’ Attitude towards Technology" scales. The research data were collected during the 2017-2018 academic year. The obtained data were entered into SPSS package program and t-test for independent groups, one-way analysis of variance and linear regression analysis were used in the analysis of data. As a result, there was a significant difference between the attitudes of digital citizenship and internet access, Internet usage year, internet usage area, internet usage skill, level of knowing rights and responsibilities, father and mother education status variables. It was also reached that the attitude toward technology is a significant predictor of the attitude of digital citizenship.



Keywords

Digital citizenship, attitude towards technology, survey research.



Abstract

Günümüzün dönüştürücü gücü olan teknoloji 21. yüzyıl dünyasını olumlu veya olumsuz pek çok açıdan etkilemiştir. Teknoloji sayesinde iletişim türleri değişmiş, sosyal medya araçları yaygınlaşmış, bilgisayar türleri çeşitlenmiş, akıllı telefonlar günlük yaşamımızda geniş bir yer kaplar hale gelmiş, çeşitli yazımlar sayesinde birçok kolaylık insan hayatına dâhil edilmiş ve vatandaşlık görevlerinin yerine getirilmesinde dijital dünya önemli bir yer edinmiştir. Teknoloji rüzgârının bu etkisi sadece birey hayatını kolaylaştıran çeşitli unsurların günlük yaşamamıza dâhil edilmesinde değil, aynı zamanda ülke vatandaşlarının farklı özelliklere sahip kategorilerde yer almasına kadar birçok alanda etkisini göstermiştir. Bu etkiyle birlikte vatandaşların teknolojik araçları etkili biçimde kullanabilme ve çevrimiçi ortamlarda uygun davranışlar sergileme yeterlikleri onların farklı kategorilerde yer almalarına neden olmuştur. Böylece vatandaşlık eğitimi kapsamında yeni çalışma alanları ortaya çıkmıştır. Bu alanlardan biri olarak dijital vatandaşlık belirmiştir. Dijital vatandaşlık, vatandaşlık becerilerinin sadece günlük yaşamdaki yüz yüze ilişkilerde değil, aynı zamanda çevrimiçi ortamlarda da sorumluluk ve bilinç ekseninde sürdürülmesini gerektiren 21. yüzyıl dünyasına özgü bir vatandaşlık biçimidir. Bu yeni vatandaşlık anlayışında günlük hayat kadar, dijital dünyanın da önemi bulunmaktadır. Çünkü artık bireylerin demokratik haklarını kullanabilmelerinden, çeşitli ihlaller kapsamında yargılanabilmelerine değin geniş bir ölçekte dijital ortamların etkisi görülmektedir. Bu durum da dijital dünyayı, daha özelinde değerlendirdiğimizde de teknolojiye bilinçli olarak yaklaşmayı gerekli kılmaktadır. Böylece vatandaşlık kavramı ile teknoloji arasında önemli bir ilişkinin varlığı hissedilir hale gelmiştir. Çünkü teknolojik araçları kullanma yeterliği ve çevrimiçi ortamlarda sorumlu davranmak dijital vatandaşlığın özünü oluşturmaktadır. Bu bağlamda, öğrencilerin teknolojiye ve dijital vatandaşlığa yönelik tutumlarının ortaya konulması da önem taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı; ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık tutumlarını çeşitli değişkenler açısından incelemek ve teknolojiye yönelik tutumun dijital vatandaşlığın anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını ortaya çıkarmaktır. Araştırmada nicel araştırma yaklaşımından yararlanılmıştır. Nicel yaklaşım kapsamında ilişkisel tarama deseni kullanılmıştır. Araştırma İç Anadolu Bölgesi’nin ortalarında yer alan bir şehirde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini ortaokul kademesinde öğrenim sürecine devam eden 450 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma örnekleminin belirlenmesinde seçkisiz örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Böylece herhangi bir kriter içermeksizin tüm bireylerin araştırma örneklemine dahil olma şansı eşit tutulmuştur. Araştırma verileri, “Dijital Vatandaşlık Tutum Ölçeği” ve “Öğrencilerin Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeği” aracıyla elde edilmiştir. Dijital Vatandaşlık Tutum Ölçeği’nin iç güvenirlik katsayısı 0.78, Öğrencilerin Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeği’nin ise 0.87 olarak hesaplanmıştır. Araştırma verileri, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında şubat ve nisan ayları arasında toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplanma sürecinde ilk olarak ilgili okullarla iletişime geçilip gerekli planlamalar yapılmıştır. Planlama dâhilinde okullardaki sosyal bilgiler öğretmenleriyle uygulama için gerekli gün ve saatler belirlenmiştir. Ölçme araçları uygulanmadan önce katılımcılara araştırmanın amacı hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmadan elde edilen verilerin kimseyle paylaşılmayacağı belirtilmiş ve gönüllülük esasına dayalı olarak veri toplama işlemi gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların veri toplama araçlarına yanıt vermeleri 20 ile 30 dakika arasında sürmüştür. Elde edilen verilerin istatistiksel uygulamaları SPSS 20.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Veriler paket programa girilirken, 33 öğrencinin özensiz ve gelişigüzel olarak ölçme araçlarına yanıt verdiği belirlenmiş (tüm maddelere aynı cevabın verilmesi ya da eksik madde bırakılması), dolayısıyla çalışma kapsamı dışarısında bırakılmış ve analize dâhil edilmemiştir. Araştırma verilerinin analizi sürecinde ilk olarak toplanan veriler için Kolmogorov-Smirnov testi aracılığıyla normallik testi yapılmış, levene testiyle varyans homojenliği sınanmış, basıklık ve çarpıklık değerleri incelenmiştir. Verilerin normal dağılımının ve varyans homojenliğinin anlaşılmasının ardından bağımsız gruplar için t-testi, tek yönlü varyans analizi (One-Way ANOVA) ve basit doğrusal regresyon analizii veri grubuna uygulanmıştır. Verilerin analizi kapsamında, anlamlı fark çıkan ikiden fazla boyutlu değişkenlere ilişkin çoklu karşılaştırma (post-hoc) testleri yapılmıştır. Son olarak, araştırma verileri tablolaştırılmış, yorumlanmış ve okuyuculara sunulmuştur. Araştırma sonucunda dijital vatandaşlık tutumu ve bazı değişkenler arasında anlamlı farklılıklar görülmüştür. Bu kapsamda, internet erişimi, internet kullanım yılı, internet kullanım alanı, internet kullanım becerisi, hak ve sorumlulukları bilme düzeyi, baba ve anne eğitim durumları değişkenleriyle dijital vatandaşlık tutumu arasında anlamlı farklılık çıkmıştır. Dijital vatandaşlık tutumu ile sosyal medya hesabı sahibi olma ve günlük internet kullanım süresi arasında ise herhangi bir ilişkiye rastlanmamıştır. Bulguların son bölümünde, teknolojiye yönelik tutumun dijital vatandaşlık tutumunun anlamlı bir yordayıcısı olmadığı test edilmiştir. Sonuç olarak teknolojiye yönelik tutum ve dijital vatandaşlık tutumu arasında düşük düzeyde pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Teknolojiye yönelik tutumun dijital vatandaşlık tutumunun anlamlı bir yordayıcısı olmasına rağmen dijital vatandaşlık tutumunun %5’lik kısmını açıklayabildiğine ulaşılmıştır. Bu durum, dijital vatandaşlık tutumunun büyük bir kısmının farklı değişkenlerden etkilendiği şeklinde yorumlanmıştır. Bu araştırma, bir tarama araştırması olarak bir tanılama ortaya koymaktadır. Bu nedenle dijital vatandaşlık ekseninde uygulamalı araştırmalara gereksinim vardır. Bu kapsamda, dijital vatandaşlık becerilerini geliştirmeye yönelik deneysel çalışmaların tasarlanması gerekli görülmektedir. Dijital vatandaşlık becerileri açısından eksiklik saptanan öğrenci gruplarına yönelik eylem araştırmaları da gerçekleştirilmelidir. Ayrıca farklı veri toplama araçlarıyla dijital vatandaşlık ve teknolojiye yönelik tutuma yönelik araştırmaların gerçekleştirilmesi araştırmalar arası tutarlılığın sağlanmasına katkı sağlayacaktır. Son olarak, dijital vatandaşlığın farklı değişkenlerle de ilişkisi incelenmeli ve dijital vatandaşlık tutumunu hangi değişkenlerin etkilediğine ilişkin yeni bir bakış açısı geliştirilmelidir.



Keywords

Dijital vatandaşlık, teknolojiye yönelik tutum, tarama araştırması.