İnsanlarla sağlıklı ilişkiler kurma niyetiyle çıkılan yolda sözde ve davranışta “iyi”yi temel alan; başkalarına karşı cömert, düşünceli, mütevazı, sempatik ya da yeri ve zamanına göre mesafeli davranmayı gerekli kılan kurallara nezaket kuralları yahut adabımuaşeret denilmektedir. Bu kaideler, kişilerin ve toplum kesimlerinin birbirine karşı olan sevgi ve dostluk duygularını güçlendirici bir mahiyette olup bunlar milletin geçmişinden getirdiği, vazgeçilmez gördüğü değerlerdir ve örfî hukuk niteliğine bürünerek sosyal hayatın düzenini sağlarlar. Toplum, kendi içinde oluşturduğu bir mekanizma sayesinde bu kuralları yaşatır ve onların geleceğe de aktarılmasını sağlar. Nezaket bildiren sözler kişiden kişiye değişmez, bunlar zamanla bir sisteme kavuşmuş, bir bütünlük oluşturmuştur. Bu açıdan nezaket sözlerini kalıp sözler yahut ilişki sözlerinin içinde saymak uygun olacaktır. Bu araştırmanın amacı Türkçe ders kitaplarında nezaketi, nezaket ifadelerini belirlemektir. Araştırma kapsamında 2018-2019 eğitim yılında okutulan MEB Yayınlarına ait ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki nezaket, nezaket ifadeleri doküman incelemesi yöntemiyle incelenmiştir. İncelemiş olduğumuz Türkçe ders kitaplarındaki bazı metinlerde nezaketin önemine değinilmiş, bazı metinlerde de nezaket ifadeleri kullanılmıştır. Nezaket ifadelerinin, ders kitaplarında kullanılması ve böylelikle genç kuşaklara aktarımı önemli bir konu olmasına rağmen tek başına yeterli değildir. Adabımuaşeretin ders olarak okutulması, bu sahaya özgü bir tema oluşturulması, değerler eğitiminde de nezaket değerine yer verilmesi uygun olacaktır.

Türkçe ders kitabı, kalıp sözler, ilişki sözleri, nezaket bildiren ifadeler, adabımuaşeret.